صادرات برنج؛ فرآیند، چالش‌ها، کشورهای مقصد و…

 

صادرات برنج : یکی از پر مصرف‌ترین خوراکی در سفره‌های ایرانی برنج است. چه در زندگی روزانه و روزمره و چه در مراسمات رسمی و گوناگون، برنج همیشه جزو انتخاب سرآشپز‌های ایرانی است. البته باید گفت که این مورد تنها مختص ایران نیست، بیش از 50 درصد جمعیت زمین، یعنی حدود 4 میلیارد نفر، برای تغذیه ی خود به برنج به عنوان غذای اصلی وابسته‌اند.

از طرفی در استان‌های شمالی ایرانی بیش از ده نوع برنج ایرانی کشت می‌شود. برنجی که از نظر کیفیت بسیار بهتر از محصول تولیدکنندگان اصلی آن در سطح جهان، یعنی چین، هند، اندونزی و بنگلادش است. کشوری همانند چین درآمد هنگفتی از صادرات برنج به جیب می‌زند که به گفته ی برخی آمارها ده درصد کل درآمد سالیانه چین از صادرات است.

تمام گفته‌های بالا، نشان دهنده این است که مدیریت اصولی و کشت صحیح برنج مرغوب ایرانی، و از طرفی صادرات اصولی آن می‌تواند درآمد هنگفتی را در اختیار کشاورزان و صادرکنندگان قرار دهد. در مقاله در نظر داریم به بررسی فرآیند صادرات برنج، چالش‌های آن، بازار‌های هدف و مواردی از این دست بپردازیم. اما در ابتدای مطلب نگاهی به برنج انداخته و بعد از آن به صادرات برنج خواهیم پرداخت.

 

در مورد برنج بیشتر بدانیم

   حدود 10 تا 13 هزار سال پیش، چینی‌ها به طور اتفاقی موفق به کشت دانه ای شدند که ما امروزه آن را با نام برنج می‌شناسیم. این نوآوری چینی‌ها در حال حاضر مسئول سیر کردن نصف جمعیت جهان است. برنج جزو غلاتی است که مواد مغذی فراوانی در خود دارد و همین موضوع آن را به غذایی مناسب بدل ‌می‌کند.

برنج بیش از هزار نوع متفاوت دارد اما همه موارد آن در دو زیر شاخه کلی قابل دسته‌بندی هستند؛ آفریقایی و آسیایی. همان طور که از نامگذاری آنها مشخص است، خاستگاه این دو زیر شاخه متفاوت است. برنج آفریقایی سهم کوچکی در بازار دارد. برنج آسیایی عمده تولید جهانی را در بر می‌گیرد. برنج آسیایی بر دو نوع اصلی برنج جاپونیکا (ژاپنی)  و برنج ایندینکا (هندی) است. تفاوت اصلی این دو محصول بر شکل ظاهری، نوع پخت و البته محل کشت آنهاست. بیشترین تولیدات برنج، برنج هندی است. البته وجه تشابه تمام انواع برنج وجود مواد مغذی و ویتامین‌ها یکسان است.

 

 

چه چیزهایی در یک دانه برنج یافت می‌شود؟

همان‌طور که گفته شد، برنج غذایی مقوی و سالم است. در هر دانه برنج: کربوهیدرات‌‌ها، قندها، فیبر، چربی، پروتئین، آب، ویتامین ب۱ (تیامین)، ویتامین ب۲ (ریبوفلاوین)، ویتامین ب۳ (نیاسین)، پانتوتنیک اسید (ویتامین ب۵)، ویتامین ب۶، کلسیم، آهن، منیزیم، منگنز، فسفر، پتاسیم و روی وجود دارد.

به دلیل کیفیت غذایی بالای برنج، سازمان حهانی غذا (فائو) هر ساله کشور‌هایی که امکان کشت برنج دارند را تشویق به افزایش حجم تولید می‌کند.

 

برنج ایرانی؛ همان طعم و عطر واقعی برنج

   به این دلیل که بحث اصلی ما در مورد صادرات برنج ایرانی است، باید اطلاعاتی در مورد این نوع از برنج هم ارائه شود. تولید برنج در ایران در مناطق شمالی: استان‌های گیلان، مازندران و گلستان، در برخی مناطق خراسان: همچون درگز، در مناطق جنوبی و مرکزی: خوزستان ، فارس و اصفهان، و غرب ایران: دشت مغان و بخش‌هایی از کردستان، کشت می‌شود.

بیشترین تولید برنج در ایران از نوع طارم است اما گرده، دابو، چرام۱، چرام۲، صدری، بینام، علی کاظمی، چمپا، ندا، سفیدرود و خزر هم بین کشاوزران ایرانی محبوبیت دارد.

محبوب‌ترین برنج ایرانی، برنج شمال است و از بین برنج‌های شمال گیلان و مازندارن مشتریان بیشتری دارد. اما طبق مطالعاتی که سازمان جهاد کشاورزی به انجام رسانیده، به دلیل شرایط آب و هوایی، برنج دشت مغان مغذی ترین برنج ایرانی است.

لازم به ذکر است که برنج ایرانی با دو زیرشاخه ی اصلی برنج در دنیا، یعنی ژاپنی و هندی تفاوت‌های عمده دارد. البته که ریشه ژنتیکی آنها با هم یکسان است اما در طول زمان و با توجه به شرایط آب و هوایی و خاکی متفاوت ایران نسبت به هند و ژاپن، گیاه برنج خود را با شرایط ایران وفق داده است.

 

صادرات برنج ایرانی؛ سهولت در صادرات با کسب اطلاعات بیشتر

برنج سفید ایرانی بدلیل کیفیت غذایی بالای خود مشتریان خاص خودش را دارد. از کشور‌های حوزه خلیج فارس تا همسایه خزری و کشور‌های اتحادیه اروپا همواره جزو مشتریان پروپا قرص برنج به حساب می‌آیند.

کشور‌های مقصد برای صادرات برنج

1.  عراق: توافق نامه‌های همکاری اقتصادی موجود بین ایران و عراق، می‌تواند این کشور را به مقصدی مناسب بدل کند.
2. ارمنستان: روابط خوب سیاسی بین دول ایران و ارمنستان، هموار کننده ی مسیر صادرات برنج است.
3. روسیه: ایران با روسیه مرز آبی مشترک دارد، و ورابط سیاسی نزدیکی بین مسکو و تهران در جریان است که صادرات را آسان تر می‌کند.
4. قطر: از حدود پنج سال گذشته، روابط اقتصادی بین قطر و ایران افزایش چشمگیری داشته‌است. صادرات برنج هم می‌تواند گزینه ای مناسب برا بیشتر کردن این روابط اقتصادی باشد.
5. عمان: عمان هم جزو آن دسته از کشور‌های حوزه خلیج فارس است که مقصد مناسبی برای برنج ایرانی است.
6. کویت: کویتی‌ها خریدار کیفیت برنج ایرانی هستند.
7. سوریه: روابط نزدیک بیروت و تهران تسهیل دهنده ی روند صادرات خواهد شد.
8. آلمان: این کشور جزو قدرتمندترین کشور‌های اتحادیه اروپا از نظر اقتصادی است و کیفیت برنج ایرانی می‌تواند هر تاجر آلمانی را وسوسه کند.
9. تاجیکستان: نزدیکی فرهنگی عامل ایجاد روابط مستقیم بین دو کشور شده. این روابط نزدیک می‌تواند گزینه ی مناسبی برای صادرات برنج باشد.

 

فرآیند صادرات در بازار برنج

1. انتخاب بازار هدف: پیش از هر چیزی باید بدانید مقصد شما، کدام کشور است
2. ارسال پیش فاکتور برای محصول صادراتی: اگر از مرحله ی اول عبور کردید و بازار هدف خود را تشخیص دادید، وقت صدور پیش‌فاکتور برای بازار مقصد است. شما با صدور پیش‌فاکتور، اعلام آمادگی جهت رفع نیاز بازار کشور مقصد می‌کنید.
3. مشخص کردن کیفیت و نحوه صادرات: شما پس از موافقت بازار مقصد، اقدام به هماهنگی مواردی همچون نحوه بسته بندی و کیفیت محصول صادراتی بر طبق پروتکل‌های صادراتی می‌کنید.
4. تعیین ارزش گمرکی: در این مرحله شما اقدام به بررسی و جمع زدن تمام هزینه‌هایی می‌کنید که برای رسیدن کالا به اولین دفتر کمرگی انجام داده‌اید. از هزینه ی خرید و بسته بندی کالا، تا باربری و موارد از این دست. سپس شما اقدام به اظهار کالا به گمرک، عقد قرار دارد جا به جایی و بیمه، گواهی بازرسی کالا، دریافت رسید فاکتور و گواهی ارسال کالا می‌کنید.
5. گرفتن مجوز صادرات: شما برای صادرات برنج ایرانی نیاز به گرفتن مجوز از سازمان جهاد و وزرات کشاوری، وزرات صنعت و معدن و تجارت دارید.
6. ارسال کالا: شما در این مرحله بر طبق روشی که با وارد‌کننده ی برنج هماهنگ کردید، اقدام به فرستادن آن می‌کنید.

 

چالش‌های صادرات برنج به کشور‌های دیگر

مانند هر فعالیت اقتصادی دیگر، صادرات برنج نیز چالش‌های خاص خود را دارد. صادرات برنج برای شرکت‌های کوچک با توان مالی پایین می‌تواند کمی دشوار باشد اما از سود خوبی برخوردار است. همچنین شما باید اتفاقات غیر مترقبه در بحث حمل و نقل برنج، بخصوص در مسیر‌های طولانی و دریایی را مدنظر داشت باشید. یکی دیگر از چالش‌ها، تفاوت قوانین داد و ستد در کشور‌های مختلف است. پیش از اقدام به صادرات برنج، حتما با قوانین وارداتی کشور مقصد آشنایی پیدا کنید تا بعدا برای شما مشکل ایجاد نشود.

از طرفی گرفتن مجوز‌های لازم برای هم می‌تواند کمی دشوار باشد. به دلیل دخیل بودن چند ارگان در صادرات، گرفتن مجوزها کمی چالش برانگیز است.

 

صادرات برنج ایرانی؛ راهی مناسب برای به حرکت درآوردن چرخه اقتصاد

با هم به بررسی برنج و صادرات و فرآیند، چالش‌ها، کشورهای مقصد‌های مقصد آن پرداختیم. در قسمت پایانی بخش قبل به بررسی چالش‌های صادرات برنج مرغوب ایرانی پرداخیتم اما باید به یک نکته ی دیگر هم اشاره کرد. صادرات اصولی و درست برنج ایرانی، باعث به حرکت درآمدن چرخه ی تولید و در نتیجه سود بیشتر کشاورزان می‌شود. در مساله ی صادرات باید این نکته را در خاطر داشت که با صادر کردن اصولی یک محصول، شما نه تنها منفعت شخصی خواهید برد، بلکه باعث وارد شدن ارز خارجی به اقتصاد و به حرکت افتادن تولید و کشاورزی خواهید شد.

 

 

مطلب بعدی

معرفی انواع برنج ایرانی